Меню Закрыть

Аудиовизуальный фонд исчезающих языков

Эвены и их язык

19 22 32 16 34 27 23 25 28 29 30 31 17

Якутия

Тундренные юкагиры

30

Якутия



Нижнеколымский район

 



Видео запись Неустроева Дора Михайловна - Рассказ об обычаях и обрядах эвенов

Неустроева Дора Михайловна

Родилась в с.Андрюшкино

Нижнеколымского р-на 16 января 1955 г. р, эвенка из рода илкан.

записано в апреле 2015 г. Расшифровка и перевод Кузьминой Р.П.



Нимэртики арай адалчиврарап, тала яранга, элэ яранга. Олдов hɵпкɵӈнэрэп адалат hорча биhэкэн эгд’эн. Д’э таров ириттид’ур, эчин чикирид’ур, самай ибгован эгд’эн тарелкала нэттид’ур тартики hуруврэрэп. Һуруд’элли обязательно hиату гад’иӈаh, эчикэн hиату эчин чикирид’и ойлай нэд’иӈэh. Ат hиатла эд’иӈэh тустах ӈэнур. Йатмутта hиату нэвкэӈнэн. Тачин hуруврэрэм упэткий. Тарит hурурэрэкэh боллар иhитэӈнэh обязательно йавутта нэврэн. Умнэкэй вообще эчин серебрянай сергилбу, былыргы-былыргы серебрянай сергилбу нэнэ: «Һи эрэв мэнкэн тэтутӈэнди. Ӈив-гул hэпкэнчэ бидэн. Һи мэнкэн тэтутӈэнди, hи умуриh»,-гунни. О, эн’энтикий мунӈэвникэн ӈэндэм. Эhэмикэн hамараhнǎм. «Кɵйэли-дэ эрэ, гунни hи тэтуткэнди гунни». «Йат hи тэтутчинди. Би тэтутчим». Сыразу тэттин. Тадук ачча орид’и конечно эмэнин тараӈи барахсан.

Упэ Соломонида гэрбэн элэ анан н’ан атикан биhин. Йав бӭкэчвэн hари атикан. Гору тэгэттин. Эр тавор Мария Васильевна гэрбэн аhи гиан эн’энни, итийэх эн’энни. Ноӈман итэ гача, итэдэйи гача биhин. Библиотекала тавор Улита Константиновна н’ан тавор эн’энни Сардана аманни эмд’эн. Родственникал ноӈǎртǎн. Ноӈǎн аманни юкагир, оттон Сардаянаӈи эвэhэл. Эн’энтэн эрэк Сардана аманни эн’энни эвӭн, анан красавица биhин. Ӈэлэм эчин илчаралкан, ӈэлэм ӈоном, ӈэлэм чистоплотнай аhи. Эрэк Андрюшка красавицан биhин. Тарăв боллар hэйэкэл гаhчиникаhал гариттан. Айавалдид’и hэйэк hаманни айавлдид’и гаhчиникан гарин Колымскайдук. Һэйэк hаманни гадни ноӈман по-сватовству. Тадук тала hуррид’и боллар ноӈǎн эhни ноӈн’унни бимэлдэ, дэриhнэн эвэhки. Дэриhэнчэлэн тавăр hаман боллар hиргэн бӭкӭчэн ноӈǎнтикин кэн’иэли бидэн гуникэн. Тар hиргэптид’и гуд’эйэке эрэйдэх тарак красавицаӈат букатын диллийи hовноhйаттин. Нар дилан эн’ми тид’экэн он-гул тарбачан мэнэ ойаттин. Тик эмиэ ӈонăм-ӈонăм н’урэтэнд’эйи нар тарăв эвиккэчэккэрэн. Тарак hиргэми тар гунчэл гунни: «Тар н’урэтэнд’эh hину ок-та этӈэвэн уӈдэ киэргэтпэтин»,- гуникэн hиргэчэ. Тавăр н’уриттукуй эhнилӈэнни гуникэн анан уӈчэ. Н’уриттукун-дэ айавникан гадни болла, мэнкэн-дэ наhа ырастукун. Һэйэкэл боллар ноӈǎртǎн ок-та авадгарар даганы hоччо. Эрэгэл он биhэ-дэ тачин. Тадук тар дэриhнид’и, ноӈǎн тачин ойаттид’и даже эрбэчэн унэндулэ эhни тэгэчэмгэрэн. Тарăв эр-гэ кладбищелгадитки, эр-гу школа чайдалан эрбэчэн унэкэкэм илукаӈнан. Элэ унэнни биhни.



Авторизация
*
*
Генерация пароля