Меню Закрыть

Аудиовизуальный фонд исчезающих языков

Эвены и их язык

19 22 32 16 34 27 23 25 28 29 30 31 17

Якутия

Тундренные юкагиры

30

Якутия



Среднеколымский район

 



Видео запись А.И. Хабаровская, 80 лет

Зап. в 2015 г. от А.И. Хабаровской, 80 лет, в г. Якутске, Республика Саха (Якутия). Перевод Е.В.Нестеровой.



Зап. в 2015 г. от А.И. Хабаровской, 80 лет, в г. Якутске, Республика Саха (Якутия). Перевод Е.В.Нестеровой.

НИВРИНЮ

Ноңан далилан як-та ачча. Ɵмэккэн биденрэн. Гиркавачиддетан, хоя дюкча тэндун, ач мудна дюкча. Ач хачикла. Тала ɵмэн ноңан далилан дюкча уңнэн екэ бисни. Чирит екэ. Эгден екэ. Кумтуттэн. Тарак екэ далилин гиркавачиддетан. Ноңандулан як-та-тит эсни эммɵттэ, ноңан ɵмэккэн биддын асимкар. Гиркавачиддакан екэ тарак гадын ями-вут-та аңапти урэчин, аңабаддымдас урэчинни. Нян-да тимина долбакан гиркавачиддыди хуклэддыди бадикар нян-да ңэнноттэн гиркавачиддеттан. Екэңэнден энтэкэе аңабадданнюн, гадан уңэн аңабаддан. Кɵеттэн: як-ут бинни тала. Екэнден аңаптан-аңаптан энтэкэе. Эливун энтэкэе аңаптакан итнэн нян екэңэндей, эңэнни: хэрдэлэн ями куңа тэгэттэн. Эгден екэ долан тар куңа тэгэттэн. Хуркэн, хуркэн куңа, няри. Тала. Тараңи нян кɵеттэн.Эмэнни. Унэт эсни гад. Хɵррэн дюткий. Тимина нян-да итнэдиңэв гɵнни тарав куңав гадай. Эгден одан нян ноңан-да алачидилран.

Тарав тимина ңэнриди нян-да ичиссɵттэн эгдедмэкэн оча бивэттэн тинив бичэдукий. Куңаңан нян тарбат-та ноңантакин ининэлрэн, тɵрэсчилрэн-дэ. Кɵчукэн куңа. Тарбат-та тɵрэсувэнилрэн. Энимэлрэн-нян тарав асикаяв. Куңа тарак. Эңэлиддэкэн тачин. Эливун-нян тɵрэлрэкэн тар гадни куңав. Дюткий хɵрун. Куңаяканюн куңанюн бидилрэн. Биденрэн куңа тар. Токаралран, гиркалран, миркэвэчилрэн нонан. Миркэвэчилрэн. Тар куңаңи яддан, эгден одан, этудилрэн. Куңаңчанни миркэвэчилрэн. Эвикэгэй чакачилран куңакаякан. Якакарбу ңаллочилран. Хэгтэдукий яган нɵкигэн очидилран. Очиддан. Хуркэн-э-си. Нɵкичиддэн. Тарич эвидендин-эвидендин инэңу чɵптэрэ куңа. Тарбат-та гиркавачилран аич. Гиркалракан-нян нуңакаган он. Нуңакаган. Нуңав. Нян нɵкичилрэн, тɵллэ-нян нɵвэнилрэн. Асикая гɵнни:

– Эникэн, чукачам эникэн нɵкиттэ.

Нуңакаган. Нуңаган ориди гɵнни, нɵкигэн:

– Чукачам эникэн нɵкиттэ. Эвидли, тɵлли эвили. Нян эникэн-тэкэн чукачам нɵкиткэрэр.

Хɵлутэддɵттэн чукачам. Тɵллэ нɵкитникэн куңакакая. Эгден одни. Тэгэли тутэнэлрэн. Тарбат-та мэнкэн хэбделрэн-э-си. Чукачан тала курэнь дюлдэдун нян-да далилан доваттан дэгсиди. Чукачам нɵкичимэлрэн. Куңакаякан чукачам нɵкичидилрэн. Хɵлутэденрэн чукачам ач иглэч тачин-нюн куңакакая. Чукачан-нян икэнэлрэн:

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри би нян яч амантарам, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Кɵпеңэдюр амантанри, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Эне, би яч амантарам, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Кɵпеңэдюр амантанри, нивриню

Куңакан, нивриню

Хи гɵңэнри, нивриню

Кɵпеңэвур-дэ урэчин бимчу, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню.

Куңакан дюткий хɵррэн. Хатаралакан яддыди, чукачам хɵлутэддыди. Хисэчин дюлай ңэнриди.

– Яв тутэнэнри хатаралакан, – энинни гɵнни.

– Эне, би нян яч амантарам? – гɵнни.

– Кɵпеңэдюр амантанри.

– Кɵпеңэвур-дэ урэчин бимчу. Эне, би яч амантарам, яч амантарам, гɵли!

– Кɵпеңэдюр амантанри. Хуклэлли-си тавар эди тɵрэкил, – гɵнни.

Хуклэннэн-нян куңакаякан. Хуклэддэн. Хуклэддыди бадикар. Бадикар илриди нян-да чукачам хɵлутнэн. Чукачам хɵлутэденрэн, хɵлутэденрэн нɵкитникэн.

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Куңакан, нивриню

Химачувандядюр амантанри, нивриню

Куңакан, нивриню

Хи гɵңэнри, нивриню

Химачувандявур-да урэчин бимчу, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню.

Куңакаякан улгимиденрэн.

– Химачувандядюр амантанри.

– Химачувандявур-да урэчин бимчу. Эне, би яч амантарам?

– Хуклэлли-си тавар яв улгимидиллɵчинри, – энинни гɵнни.

Хуклэснэн-нян куңакаякан. Хуклэддэн. Хуклэддыди, мялриди нян-да чукачам хɵлутнэн. Нуңади нэмкэтнэн. Хɵлутэденрэн, хɵлутэденрэн, инэңу чɵптэрэ хɵлутэддɵттэн чукачам куңакаякан. Чукачан икэникэн дэримэчиддɵттэн.

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Куңакан, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Укэндедюр амантанри, нивриню

Куңакан, нивриню

Хи гɵңэнри, нивриню

Укэндевур-дэ урэчин бимчу, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Укэндевур-дэ урэчин бимчу, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Эди улгимикил, нивриню.

– Эне, би укэндевур-дэ урэчин бимчу, – куңакаякан гɵнни, – укэндевур-дэ урэчин бимчу. Гɵли, эне, яч амантарам.

– Хуклэлли-си тавар эди улгимикил.

Куңакаякан дэсчиснэн, хуклэснэн. Хуклэденрэн. Бадикар нян-да мялриди хɵррэн хэтэкэнни тачин-та мяламнин. Чукачам хɵлутнэн нян-да. Хɵлутэденрэн, хɵлутэденрэн чукачам. Чукачан тачин-та нян-да икэллɵттэн:

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Екэндедюр амантанри, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Екэндедюр амантанри, нивриню

Куңакан, нивриню

Хи гɵңэнри, нивриню

Екэндевур-дэ урэчин бимчу, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Екэндевур-дэ урэчин бимчу, нивриню

Хи гɵңэнри, нивриню

Куңакан, нивриню.

Куңакаякан эмрэн хатаралракан, дюла эмриди улгимидилрэн нян-да:

– Эне, би нян яч амантарам?

– Екэндедюр амантанри.

– Екэндевур-дэ урэчин бимчу, гɵли, яч амантарам би? Он екэндедюр амантарам? Екэндевур-дэ урэчин бимчу.

– Хуклэлли-си тавар эди улгимидилгэрэкил. Хатаралран. Тимина чукачам хɵлутнэдэй.

Хуклэнни-нян куңакаякан. Хуклэденрэн долбу. Хуклэддыди мялран. Хуклэддыди мялриди нян-да чукачам хɵлутнэн. Чукачан нян-да икэлрэн:

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Куңакан, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Кубэндедюр амантанри, нивриню

Куңакан, нивриню

Хи гɵңэнри, нивриню

Кубэндевур-дэ урэчин бимчу, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню.

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню.

– Эне, би нян яч амантарам? – гɵнни куңакаякан.

– Кубэндедюр амантанри.

– Кубэндевур-дэ урэчин бимчу. Эне, гɵли би яч амантарам, – тачин-та.

– Тавар хуклэлли-си эди улгимидилгэрэкил. Чукачам нян-да тимина бэйчинэдэй.

Куңакаякан хуклэснэн. Хуклэддэн. Хуклэддыди. Хуклэденриди нян-да мялран. Нян-да бэйчинэдэй некрэн чукачам. Чукачаякан икэн нян-да, унэт икэн:

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Куңакан, нивриню

Баргагалси, нивриню

Баргаккавур гэлэми, нивриню

Куңакан, нивриню

Хину иргэчиддэ, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню.

Эди бэйңункил, нивриню

Баргагалси, нивриню

Хину иргэчиддэ, нивриню

Куңакан, нивриню

Баргаккавур гэлэми, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню.

Куңакаякан эмрэн хатаралракан. Хатаралракан эмриди:

– Эне, би нян яч амантарам? Гɵли яч-макан амантарам би?

– Эди улгимидилгэрэкил, хуклэлли-си. Ачча аманси. Аммус хɵнэл маритан – гɵнни, тачин-такан гɵнни нян. – Хуклэлли тавар эди улгимикил.

Куңакаякан дэсчиснэн хуклэснэн. Хуклэденрэн, долбу хуклэддэн. Улгимирэкэн хуклэсэмкэнни энинни. Бадикар нян хуклэддыди мялран. Куңакаякан нян-да чукачам хɵлутнэн. Чукачам нɵкичиденрэн, нɵкичиденрэн. Долбакан нɵкичиддɵттэн. Чукачан тала эммɵттэн курэнь дэримэтникэн. Куңакаякан нэмкэчиддэн тарак укчэнэддэй курэнь. Чукачам хɵлуттэн, нэмкэттэн. Чукачам куңакаякан. Нян-да чукачан икэн:

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Толдун аманси, нивриню

Куңакан, нивриню

Нипчакални, нивриню

Куңакан, нивриню

Утэн дяпкалин, нивриню

Утэденрэн, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Баргагалси, нивриню

Куңакан, нивриню

Хину иргэчиддэ, нивриню

Куңакан, нивриню

Баргаккавур гэлэми, нивриню

Хину иргэчиддэ, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Эне, би нян яч амантарам, нивриню

Энинси гɵндин, нивриню

Аманси хин ачча, нивриню

Хɵнэл маритан, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню.

Куңаякан хуклэснэн. Улгимирэкэн эсни тэлэңңɵттэ тачин-та. Энинни гɵнни:

– Хуклэсңэрэли-си, хуклэлли-си, эди улгимидилгэрэкил, аманси ачча, хɵнэл маритан.

Хуклэддыди мялран тимина нян-да ян. Мялриди нян-да чукачам хɵлутнэн. Нэмкэчидендин, нэмкэчидендин, чукачам хɵлутникэн нэмкэчиддɵттэн нɵкич. Чукачан тачин-та икэддэн:

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Куңакан, нивриню

Эне, мин амму ян-такан бисни, яв-такан нэкчинри, нивриню

Куңакан, нивриню

Амми ялбан улгимиңэнри, нивриню

Куңакан, нивриню

Хɵнэл хину иргэчиддэ, нивриню

Куңакан, нивриню

Баргагалси, нивриню

Хину иргэчиддэ, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Энинтэкий улгимигрэли, нивриню

Аманси ян бисни, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню.

Куңакаякан хисэчин эмриди нян-да улгимидилрэн:

– Як-такан бинни? Амму яңан-ткан бисни? Илэ амму бисин? – гɵникэн.

Тар асикая бисни бичэлэй тала-тта дюкчалай ориңчиддэн.

– Хуклэлли-си, эди улгимидилгэрэкил, – гɵнни нян.

Куңакаякан хуклэснэн. Дэсчиснэн. «Ян-такан амму бисни, ян-такан амму бисни», – гɵникэн. «Гэлэтнэдим, гэлэтнэдим-гу, гэлэтчим-гу», – гɵникэн демкатникан хуклэснэн. Куңакаякан хуклэддэн, хуклэденрэн. Тимина мялран бадикар. Мялриди нян-да хɵррэн, нɵн, нɵкитнэн. Чукачам хɵлутнэн. Хɵлутэденрэн, хɵлутэденрэн, чукачан дэримэчиденрэн. Куңакаякан нэмкэттэн чукачам. Икэлрэн чукачан:

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Долдун аманси, нивриню

Дёданални, нивриню

Утэн дяпкалин, нивриню

Утэденрэн, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Куңакан, нивриню

Эне, мин нян амму ян-такан бисни, нивриню

Ями эсэнри ичукэвэттээ, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Долдун аманси, нивриню

Мэрэңтэчэрни, нивриню

Утэн дяпкалин, нивриню

Утэденрэн, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Амми абдулбан иттэй аяврам, нивриню

Куңакан, нивриню

Амми деданалбан иттэй аяврам, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Минду ичукэли, нивриню

Амму абдулбан, нивриню

Ичукэңэнри, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Долдун аманси, нивриню

Нипчакални, нивриню

Утэн дяпкалин, нивриню

Утэденрэн, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий улгимигрэли, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню.

Куңакаякан эмриди нян-да энинтэкий:

– Эне, яч-макан, амму абдулни яла бисни? Ичукэли тарав, ичукэли-дэ ичукэли, – улгимиденрэн.

Эсни гɵн энинни. Тачин-та эсни гɵн:

– Ачча, хин аманси ачча. Аммус хин хɵнэл маритан, – гɵнни, тарав-такан укчэнрэн нян абдуван эсни ичукэн. Нян.

– Хуклэлли-си тавар эди улгимидилгэрэкил, – гɵнни асикая.

Куңакаякан хуклэснэн. Хуклэденрэн. Хуклэденрэн, хуклэденрэн. Долбу хуклэддыди мялран бадикар. Нян-да мялриди хɵрдэй некэдилрэн тачин-та. Мяламнин-та укал хɵррɵттэн, нуңаи гадыди. Эгдем-эгдем нян нуңакаңай овканни, эгдем нуңагай. Нэмкэчиддэй чукачам.

– Чукачам эди нэмкэчидилгэрэкил.

Чукачам хɵлутэддэкэн, чукачан дэримэчиденрэн. Тачин-та икэддɵттэн, нян-да дэримэчидникэн, дэггɵчидникэн нян икэллɵттэн:

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Баргагалси, нивриню

Хину иргэчиддэ, нивриню

Долдун аманси, нивриню

Нипчакални, нивриню

Утэн дяпкалин, нивриню

Утэденрэн, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Долдун аманси, нивриню

Нипчакални, нивриню

Утэн дяпкалин, нивриню

Утэденрэн, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Ичукэли амму дёданалбан, нивриню

Нипчакални илэ бинни, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню.

– Хуклэлли-си тавар, эди улгимидилгэрэкил. Яду чукачам хɵлутэдиллɵчинри? – тар асикая гɵнни хуттэкий.

Куңакаякан хуклэнни, дэсчиснэн. Хуклэснэн. Дэсчин. Хуклэддыди. Хуклэденрэн, гору хуклэддыди мялран. Бадикар нян-да мяламнин хɵрдэй некэдилрэн. Энинтэкий гɵнни:

– Минду нуңагаку оли, нɵкигэку, эгдем оли. Эрэк кɵчукэн одни. Би эгден одам. Нян эгдем нуңагаку оли, нɵкигэку-дэ.

Энинни-нян очидилран. Нуңаган эгдем он, эгдем, нɵкигэн-дэ эгдем он. Куңа тарич нɵкичиднэдэй.

– Тек чукачам нɵкитчикэс, эди чукачам хɵлутэдилгэрэкил, – гɵнни.

Куңакаякан илэ-вут-тэ хɵррин, нɵрин. Яв. Утэми хатлин хикадянран, хикадянран яв-такан-уч. Мэрэңтэчэрбэн бакран. Нипчакалбан бакран, нуңалбан, нɵкилбэн. Утэн дяпкалин дяюттиван бакран. Нэдни бичэлэн. Энни-дэ яв-да гɵн. Эньми хуклэрэкэн хикаддан. Хикаддыди чукачам хɵлутнэн-нян нян-да нɵкитнэн.

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Долдун аманси, нивриню

Нипчакални, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Долдун аманси, нивриню

Нипчакални, нивриню

Утэденрэн, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий гɵңэнри, нивриню

Тарак хɵнэл илэ бис тек минтэки гɵли, нивриню

Куңакан, нивриню

Энинтэкий улгимиңэнри, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню.

Куңакаякан эмрэн, хуклэснэн.

– Хуклэлли-си.

Улгимиденрэн, улгимиденрэн:

– Илэ амму ялни, деданални, абдулни, нипчакални яла бис? Илэ дяючинри?

Эсни тэлэңрэ.

– Хи кɵчукэн бисэнри.

– Би тек эсэм кɵчукэн бис. Эгден одам, – гɵникэн, – минтэки гɵли, амму деданалбан нюнни, тэлэңни.

– Эди улгимикил, хи кɵчукэн бисэнри.

– Би тек эсэм кɵчукэн бис. Эгден одам, – гɵникэн, – ичимсэм би амми абдулбан, деданалбан, яңални нипчакални илэ бис?

Тачин-та:

– Хуклэлли-си тавар эди улгимикил.

Нян хуклэснэн, хуклэденрэн. Хуклэденриди гору-гору хуклэддыди нян-да мялран. Куңакаякан нян-да эньми хуклэддэкэн илриди хикран хикран эйду гякитаң абдулбан эйду нун утэн дяпкадукун дяюттиван. Тек эйду бакран-а-си. Амми абдулбан. Тек эйду гадай гɵникэн.

– Би амми абдулбан би гэлэдим тек бакчим, – гɵникэн гɵнни.

– Эди неккил, эди гакил, – гɵнни, – хи кɵчукэн бисэнри. Аммус хину хɵнэл маритан нян хину-дэмэр ноңартан мэр баргаккавур иргэчиддэ. Эгден одас алачидда, – гɵнни. – Хи эннэс унэт ноңартакитан яр, ңэлэмэ, хи-гэл кɵкэдинри, – гɵнни. – Хину-дэ мадир аммус некригчин.

– Илэ бис тарак тарал хɵнэл минтэки гɵли, – гɵнни.

– Эди улгимикил минтэки. Этэм гɵн. Кɵчукэн бисэнри хи, – гɵнни.

Чукачам нян хɵттэн. Чукачам нэмкэтнэн.

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Баргагалси, нёвриню

Хину алачидда, нёвриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Баргагалси алатта-си, нивриню

Куңакан, нивриню.

Куңакаякан тачин-та нɵкичиденрэн, долчидилран чукачан икэддывэн.

Куңакан, нивриню

Баргагалси, нивриню

Хиннюн хɵнкэттэвур алатта, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Куңакан, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Баргагалси, нивриню

Алатта хину, нивриню

Куңакан, нивриню

Мину эди бэйңункил, нивриню

Инңату небэлдикэс, нивриню

Эди бэйңункил, нивриню.

Куңакаякан эмрэн хатаралракан.

– Аваски хɵлсэнри, ядай бэрибучинри?

– Эне, би яч амантарам, амму гɵли. Би амми удьлин хɵрэмэлрэм, – гɵнни, – би хɵрдим тек амми удьлин. Амму нипчакалбан гɵли илэ бисни.

Бадянриди, бадянриди асикая хути улгимирэкэн укчэнэдилрэн. Аманни дёданални утэн дяпкалин хинюттан дяюттиван. Дяюттий укчэнрэн. Тала бисни. Тала бисни, тала.

– Хин аммус маритан. Хоя биситэн эрэк ɵрилэр, хоя бисин нян аманси-да амтилни биситэн. Хɵнэл маритан нян хину эмэнитэн хи ноңартан баргакатан бидэс.

– Минду, – гɵнни, – бɵли тарав, амму абдулбан, деданалбан.

– Би хинду эсэм бɵмсэ, хи кɵкэдинри. Хину-дэ мадир, – гɵнни. – Ноңартан хоя, хи ɵмэккэн бисэнни, – гɵнни.

Нян унэт-унэт гасчин, касагчин. Хикнан-нян нɵриди. Нун эйду, амми абдулбан. Гадни. Баргагалтакий хɵрдэй:

– Би тала кɵетнэдэй некрэм баргагалбу. Этэм-дэ яр-да, – гɵнни.

Куңакаякан нян хуклэннэн тимина хɵрдэй, чакриди эйду амми абдулбан. Хуклэддыди мялран. Мялриди-тта кимадилран, хɵрдэй некэдилрэн. Укал хɵрдэй илаттан куңакаякан кимриди. Хɵррэн. Хɵррэн нян баргагалтаки. Итнэн. Баргагални тэндун город ач мудна. Эникэн яр мэдукэн. Тадук икэнэлрэн. Куңакаякан, нян ноңан чукачан одыди. Чукачан одни.

Баргыгал, баргыгал

Баргыял ɵриле-лэ

Баргыял, нивриню

Хуннюн илкэлдэдэй, нивриню

Ичилдэдэй эмрэм, нивриню

Эсил гɵнэм нɵлрэ-ллэ.

Куңакаякан тачин-та нян-да чукачаңчин икэденрэн.

Баргыгал, баргыгал

Эсил гɵнэм нɵлрэ-ллэ

Баргыгал, нивриню

Илкэлдэсэндэвур-э

Эсил гɵнэм нɵлрэ-ллэ

Баргыял, баргыял.

Тачин-та икэденрэн, икэденрэн:

Эсил гɵнэм нɵлрэ-ллэ

Илкэлдэсэндэвур-э.

Баргагал тэгмэрэтэн уркэвэн аңаттан-нюн нуңади.

– Як некрэн-э? Як некрэн эрэк-э? – гɵнни.

Нуңади аңаттан.

– Нɵли, илкэлдэдэвур, нɵли!

Нян эсни нɵр.

– Иле, иле. Или, – гɵнни, – як бэин бисэнри? – гɵникэн.

Тачин-та икэн:

– Этэм ир, этэм ир, илкэлдэсэндэвур нɵли, нɵли гɵнэмэ-сил. Гɵнэм нɵле!

Тэгмэрэтэн яңатан тарак баргагал уркэвэн аңаттан. Те-дэ нуңаи гадни тарак. Ɵрэп, бэй, баргагал ятан, бэгэнтэн, тэгмэрэтэн. Нэмкэнни. Илракан нэмкэнни куңакаякан хэрдэлин. Хунмэлин-тэкэн ңэнукэвэттэн эрэгэр. Илракан нэмкэнни эсни навкан. Тадук ɵмэндук-ут тɵтникэн ноңан-нян нэмкэчидилрэн. Нэмкэдилрэн ɵмэнду-ттэ тɵтникэн аваски-да ач хогнасанчалач эйдучэмутэн нэмкэттэн куңакаякан. Ɵрилэрбу тарак эйдувутэн ɵмэм-дэ-тит энни эмэн. Эйдучэмутэн нэмкэнни.

Баргыгал, баргыгал

Илкэлдэсэндэвур-э

Эсил гɵнэм нɵлрэ-ллэ

Баргыгал, баргыгал

Илкэлдэсэндэкун-е

Баргыял, баргыял, - гɵникэн икэн эрэглэ, икэн эникэн одда.

– Як-макан эрэк некрэн-э, як эрэк иргэччэт мут эрэк, баргаккавур эмэнчэт мелэтвэнир бидик эрэк, мелэднир бидик, – гɵн.

Амми мегэн мелэчэ тарак куңакаякан. Эйдучэмутэн ɵрилэрбу ман, нэмкэттэн. Нян тарак ɵмэм-дэ энни эмэн, нян хɵррэн дюткий эйдувутэн мариди. Ɵрилэрбу эйду ман тарак кэнелилбу – хɵнэлбу. Мариди эмрэн-нян энинтэкий-дэ тачин-та-тта хэюкэдилрэн. Эниндулэй эмрэн, тек бидилрэн эниндулэй куңакаякан. Эгден бэй эсни яв куңакаякан бидин? Тадук ян, ядыдди хɵллɵчиддыди, манасаддыди эмриди дюла дэсчиснэн, хуклэснэн. Хуклэденрэн гору, хуклэддэн. Энинни хɵручилрэн тимин:

– Тек илли-се як-ман дэсчинри? Як-такан-у-чи-си тɵллэ исни, – гɵнни. – Кабалан, хонан-такан як-такан-уч исни, – гɵнни. – Хоя бэй, ɵрилэр, – гɵнни, – дюлтадда дюгавур, як-такан-у-чи-си.

Тадук:

– Нɵли, итнэли, – гɵнни.

Куңакаякан нɵн. Ями хоя ɵрилэр дюлтадда. Якав тарак. Тартаки ңэнрэн, хɵррэн кɵеттэн эр этикэккэн эмрэн. Эвэски гиркан. Каганкан. Каганкан эмрэн.

– Эээ, ядук-такан-уч эрэк яду, эду-буду элэ качилчис-а, – гɵникэн.

Куңакаякан гɵнни:

– Хуну гɵндим би ядук эрэк ичулэс ху? Ху-ккэ ядук ичулэс, би-гэл элэ биссɵрив, авгич-та эчу эмрэ.

Тадук кɵеттэн эчин, ɵр дюлтаддыдюр дюла ичэлдулэ ин. Бэимкэр. Каганкан дюлатан ин. Бардалатан бэимкэр-дэ бисни. Тарав кɵеттэн.

– Эээ, эрэк мут хутут эрэк хɵнэл иргинэтэн-э. Хи бисэнре, – гɵникэн, – эрэк хи эрэк мелэт бичэс. Мут хутур эрэк хɵлутэлэвридюр илтэкимльекэн мялалрит. Хи эрэк мелэтмие бисэнри, – гɵн.

Тарав нян ян. Тар бэйкэе ноңан аманни. Каганкана бардалатан. Куңакаякан аманни бидчэ. Каганкана хутур, ɵрэпу хутур хуттɵн куңакакая хаканни хучиракан кэмнуридюр гудендиденрэ, гудендиденрэ. Хаканни хучиракан. Нян бидилрэ. Омңарам-да.



Авторизация
*
*
Генерация пароля